SIEDEM BAB I KWICZOŁ

a dokładnie mówiąc pasztet z kwiczoła
i  cudowna, przedwojenna książka kucharska mojej Babci.

 

Babcia przywiozła ją z rodzinnego domu, ze Złoczowa.
Zawsze o tym myślałam, kiedy brałam ten poradnik do ręki, otwierałam pierwszą stronę a tam data 1921. Kiedy książkę wydano babcia miała 17 lat i poznawała tajniki docierania do serca mężczyzny przez żołądek.

To książka mojego dzieciństwa. Zawsze ciekawiło mnie jak się kiedyś gotowało. Czytałam książkę, od deski do deski, dziesiątki razy. Lubiłam te tajemnicze nazwy : kierzonki, garnce, kwarty, łuty, ćwierci, funty, czy mięszanie. Lubiłam tajemnicze przepisy, jak choćby ten, przepis na wykwintny pasztet hmmmm - z kwiczoła.

.
Wziąć dwanaście sztuk kwiczołów, poodcinać im główki i uda i na parę godzin je zamarynować, zacisnąwszy sokiem cytrynowym, siekaną szalotką, solą i prowandzką oliwą. Brzmi jak ... no nie wiem jak co, może jak poezja a może jak kryminał, z tych starych, szacownych, z myszką.

.
Albo taki pasztecik w papilotach. Kto dzisiaj papilotów używa ?
Ech, czasy minione ale czy pod  względem papilotów słusznie, to nie jestem taka pewna. Jak w czasach studenckich my, cztery dziewczyny mieszkające na prywatce, zakręciłyśmy włosy na papiloty to było na co popatrzeć, oj było, a przy okazji się pośmiać.

A teraz  baby !!! wielkanocna tradycja mojego domu..
Siedem babek : małych, dużych i średnich - wielkanocnych, słodkich, pachnących, drożdżowych, z rodzynkami wielkimi jak śliwki.

.
Moje Święta zawsze pachną dzieciństwem i tradycją ...

Babki piekł mój Dziadziu. Dzielnie pomagała mu Mamusia Danusia. Tatuś, zagorzały przeciwnik pieczenia, snuł się po domu i marudził a na koniec, jak zwykle, grzązł w swoich uczonych książkach i dawał reszcie domowników spokój. Dla nas, dzieci, pieczenie to był prawdziwy raj. Już dwa dni wcześniej byliśmy grzeczni, niczym aniołowie niebiescy, żeby tylko nam pozwolili nam pomagać. W kuchni stała poniemiecka kuchnia kaflowa, paliło się węglem i drzewem. Babki piekło się w dobrze nagrzanej rurze, tak wtedy nazywaliśmy piekarnik.


.
Najpierw rozpalało się pod kuchnią, żeby było ciepło. Potem trzeba było z drożdży, ciepłego mleka, cukru i odrobiny soli zrobić rozczyn. Ustawiało się go na ciepłym przypiecku i czekało aż wyrośnie. Mieliśmy wtedy cichutko siedzieć w kuchni i nie przeszkadzać. Wybałuszaliśmy więc oczęta, żeby rozczyn zaczarować i żeby szybciej wykipiał. Jak zaczynały pachnieć drożdże czuło się, że to już święta.

Czasem mogliśmy ucierać żółtka z cukrem. Braciszek trzymał z całej siły makutrę a ja tarłam, aż pot zalewał mi oczy. Potem, w nagrodę, braciszek wylizywał makutrę a ja gałkę. Była to oczywista czarna niesprawiedliwość bo na gałce dużo mniej było kogla-mogla. Ale cóż - zgodnie z panującym przesądem ten kto wylizuje gałkę będzie miał łysego męża. Siłą rzeczy łysy mąż nie mógł przecież przypadać na mojego braciszka. Dziadziu brał duży szaflik, ten w którym zwykle myło się naczynia, wsypywał przesianą mąkę, potem wlewał rozczyn, utarte żółtka, rozpuszczone masło i smalec a na koniec ubite białka, dodawał też ulubiony przez nas specjał – namoczone wcześniej rodzynki. Potem następował rytuał miszenia ciasta. Nie żadnym tam takim robotem - silną męską dłonią! Ciasto misiło się bitą godzinę, nie było zmiłuj, ciasto musialo idealnie odstawać od ręki ! A w kuchni upał jak na Saharze w samo południe. Potem ciasto odstawiało się na bok, przykrywało białą ściereczką i ciasto rosło. Rosło tak ponad godzinę.

Potem Mamusia brała garnki, smarowała je masłem i do połowy napełniała ciastem, przykrywała ściereczkami i ciasto w garnkach znowu sobie rosło, rosło, rosło aż urosło pod wierzch, wtedy smarowała wierzch białkiem i wsadzała babki do rury. Nooo – rośnięcie ciasta to było dla nas cierpienie, w żadnym wypadku nie można było wtedy biegać po domu, otwierać drzwi do kuchni, trzaskać innymi drzwiami, nie wolno było nawet krzyknąć, żeby babki nie siadły.

Bo gdyby tak babki siadły - to po Wielkanocy !!!

.
W czasie pieczenia ciasto oczywiście wyłaziło poza garnek i tworzył się piękny grzybek. U nas zawsze babki wielkanocne piekło się w garnkach. Zawsze miały kształt grzybków. Po upieczeniu babki stały jeszcze, czas jakiś, spokojnie, na przypiecku i dochodziły. Potem Mamusia wynosiła je do sypialni i wykładała do góry dnem na poduszkę, to znaczy na pergamin wyłożony na poduszce. Te babki były bardzo długo świeże.
A prawdę powiedziawszy to nigdy nie zdążyły powysychać, bo zajadaliśmy się nimi bez opamiętania.

.
W dzieciństwie uwielbiałam podglądać jak się piecze, potem sama piekłam. W tym roku nici z pieczenia, poparzyłam się wrzątkiem, bąble na mojej ręce mają wysokość jednego centymetra. Zresztą od lat mój Braciszek piecze tradycyjne baby, więc się z nami podzieli. 

Wkleiłam tu kilka zdjęć starych, pożółkłych i potłuszczonych kartek z babcinej książki. Jest na niej nawet odręczny przepis Dziadzia jak zrobić miksturę do odnawiania mebli. Ech, kto dzisiaj wie, co znaczy słowo cynkwajs ? Kto zaciska sos cytryną albo używa oliwy prowandzkiej ? Świat jest już inny i słowa inne, i pewnie ludzie inni ale w moim domu do dzisiaj ciasto się „misi”, żółtka uciera „gałką” w makutrze a siedem babek wielkanocnych to jak dwanaście potraw wigilijnych - być musi!

Tylko przypiecka i rury już nie ma.
Jest współczesny elektryczny piekarnik. Taki niby ósmy cud techniki,, najeżony elektroniką i mnóstwem skomplikowanych funkcji.
A babki cóż – staroświeckie! W rurze czuły się lepiej,
na przypiecku szybciej „dochodziły do pełnoletniości”.

*

                     z przyjemnością  polecam  Malina M *                         

jeśli podobał Ci się ten wpis
to wejdź na liiil    i zagłosuj